วันพุธที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561

ขาดการระบายอากาศ เพราะย้ายเข้ามาทำงานในอาคาร MO Memoir : Wednesday 28 February 2561

เมื่อสัปดาห์ที่แล้วได้เล่าเรื่องการขาดอากาศจาก "Chimney effect" ทั้ง ๆ ที่ทำงานอยู่ในพื้นที่โล่งเปิด ซึ่งดู ๆ แล้วเหมือนกับว่าไม่น่าจะเกิดปัญหานี้ได้ (บนยอดหอกลั่นที่สูงจากพื้นราว ๆ 40 เมตร) ที่นำมาจากวารสาร Loss Prevention Bulletin ฉบับที่ ๑๑๐ ปีค.ศ. ๑๙๙๓ อันที่จริงในบทความเดียวกันกับเรื่องดังกล่าวนี้ยังมีการกล่าวถึงกรณีที่คนงานได้รับผลกระทบจากไอระเหยของตัวทำละลายขณะเข้าไปทำงานภายในตัว vessel ทั้ง ๆ ที่การทำงานเช่นเดียวกันนี้ก่อนหน้านี้ไม่เคยเกิดปัญหาดังกล่าว
 
เครื่องปฏิกรณ์ (chemical reactor) เครื่องหนึ่งที่ใช้ในกระบวนการอิเล็กโตรไลซิส (electrolysis process) ถูกถอดออกมาล้างทำความสะอาด และไล่แก๊สต่าง ๆ ออกหมดก่อนแทนที่ด้วยอากาศ และนำออกจากสายการผลิต ตัวเครื่องปฏิกรณ์มีความสูง 5 เมตร ด้านบนเป็นฝาที่เมื่อเปิดแล้วจะมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5 เมตร ส่วนด้านล่างเป็นจุดต่อท่อ ที่เมื่อเปิดหน้าแปลนด้านล่างแล้วจะมีช่องว่างขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 0.6 เมตร เครื่องปฏิกรณ์ดังกล่าวถูกถอดออกจากระบบมาวางนอนอยู่บนรถลำเลียงเพื่อนำไปซ่อมบำรุง


รูปที่ ๑ ภาพร่างของเครื่องปฏิกรณ์ที่ใช้ในปฏิกิริยา electrolysis เมื่อนำมาวางนอน อันที่จริงบทความต้นฉบับไม่ได้ให้รูปอะไรไว้ แต่เดาจากมิติแล้วคาดว่าน่าจะมีรูปร่างประมาณดังในรูปข้างบน

ตัวเครื่องปฏิกรณ์นั้นทำจาก carbon steel แต่จากลักษณะการใช้งานจึงมีการบุผนังด้านในด้วยวัสดุยาง (rubber material) ก่อน จากนั้นจึงก่ออิฐปิดทับผิวยางอีกชั้นหนึ่ง ตรงรอยต่อระหว่างอิฐแต่ละก้อนนั้นจะทำการ "point" ด้วยกาวยางที่มีตัวทำละลายเป็นองค์ประกอบร่วม โดยปรกติแล้วการทำการ "point" นี้จะทำในที่เปิดโล่งที่สามารถทำให้ตัวทำละลายที่ระเหยออกมาจากกาวยางนั้นกระจายตัวออกไปได้ง่าย

พจนานุกรม Oxford Advanced Learner's Dictionary ให้ความหมายของคำว่า "point" ในฐานะที่เป็นคำกิริยาความหมายหนึ่งไว้ว่า "fill in the spaces between the bricks of (sth) with motar or cement: point a wall, chemney, etc." ดังนั้นในที่นี้ถ้าจะแปลเป็นไทยก็คงจะเทียบเคียงได้กับการ "ยาแนว" คือการอัดวัสดุเข้าไปเติมเต็มช่องว่างระหว่างก้อนอิฐ หิน หรือแผ่นกระเบื้อง

ด้วยขนาดของช่องเปิดที่มีขนาดใหญ่ (1.5 เมตร) และมีอยู่ที่ปลายทั้งสองด้านของตัวเครื่องปฏิกรณ์ ทำให้ตัวเครื่องปฏิกรณ์ไม่ได้รับพิจารณาว่าเป็นพื้นที่อับอากาศ (confined space) และการซ่อมแซมก่อนหน้านั้นก็ไม่เคยเกิดปัญหาใด ๆ
 
ในการซ่อมครั้งหนึ่ง เนื่องจากอากาศภายนอกหนาวจัด จึงมีการย้ายตัวเครื่องปฏิกรณ์เข้ามาทำการซ่อมแซมภายในตัวอาคาร และเมื่อทำการยาแนวตามแนวรอยต่อระหว่างก้อนอิฐไปได้สักครู่หนึ่ง พนักงานที่ทำการซ่อมบำรุงรู้สึกว่าได้รับผลกระทบจากไอระเหยของตัวทำละลายที่สะสมอยู่ในอากาศที่อยู่ภายในตัวเครื่องปฏิกรณ์ แต่เมื่อได้รับการนำตัวออกมาจากเครื่องปฏิกรณ์ ก็สามารถฟื้นคืนได้อย่างรวดเร็ว
 
จากเดิมที่ทำการซ่อมแซมภายนอกอาคาร แต่เมื่อย้ายเข้ามาทำงานในอาคาร ซึ่งคงต้องมีการปิดประตู หน้าต่าง เพื่อรักษาความอบอุ่นภายในตัวอาคารเอาไว้ คงทำให้การไหลเวียนอากาศนั้นต่ำกว่าการทำงานกลางแจ้งภายนอก ไอระเหยของตัวทำละลายจึงสามารถสะสมภายในตัวเครื่องปฏิกรณ์จนมีความเข้มสูงพอที่ก่ออันตรายให้กับผู้ปฏิบัติงานได้ แม้ว่าปลายทั้งสองด้านของเครื่องปฏิกรณ์จะถูกเปิดเอาไว้ก็ตาม กรณีนี้เป็นตัวอย่างหนึ่งของผลกระทบที่เกิดจากการย้ายสถานที่ทำงานจากที่โล่งภายนอกมาเป็นภายในอาคาร ทำให้งานที่สามารถทำได้อย่างปลอดภัยในพื้นที่โล่งภายนอก (ไม่มีปัญหาเรื่องการระบายอากาศภายในตัวเครื่องปฏิกรณ์) กลายเป็นงานอันตรายขึ้นมาได้ (คือการระบายอากาศภายในตัวเครื่องปฏิกรณ์แย่ลง)

ปิดท้ายที่ว่างของหน้านี้ด้วยภาพของสองสาวป.โท แลปเพื่อบ้าน ที่เมื่อเทื่ยงวันนี้แวะมาให้ผมช่วยอธิบายกลไกการเกิดปฏิกิริยา Friedel-Crafts Acylation ส่วนเรื่องที่อธิบายไปเมื่อวานมีรายละเอียดอย่างไรนั้น คอยอ่านในฉบับหน้าก็แล้วกัน ภาพนี้ถ่ายเอาไว้เมื่อวันจันทร์ที่ ๕ กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ที่แลป Unit Operation ของนิสิตป.ตรี ระหว่างที่ทั้งสองคนกำลังปรึกษาเรื่องการทำวิจัย (แต่อันที่จริงคือกำลังนินทาอาจารย์ที่ปรึกษาห่างหาก) :) :) :)

ไม่มีความคิดเห็น: