เมื่อน้ำเพิ่มปริมาตรเองได้ MO Memoir : Thursday 1 November 2561

เมื่อวานตอนบ่ายมีนิสิตปี ๓ ที่กำลังทำการทดลองอยู่มาถามว่า ทำไมพอเขาเอาบีกเกอร์ขนาด ๑ ลิตร เติมน้ำจนถึงขีด ๗๐๐ มิลลิลิตร แล้วเอาน้ำนั้นเทใส่ลงในปีกเกอร์ขนาด ๑ ลิตรอีกใบหนึ่ง (ยี่ห้อเดียวกัน รูปทรงแบบเดียวกัน) ปรากฏว่าปริมาตรน้ำในบีกเกอร์ใบใหม่กลายเป็น ๗๕๐ มิลลิลิตร แล้วตกลงว่าอันไหนถูกอันไหนผิด
 

อันที่จริงเรื่องอุปกรณ์วัดปริมาตรของเหลวเนี่ยเคยอธิบายไว้เมื่อ ๑๐ ปีที่แล้วใน Memoir ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๕ วันเสาร์ที่ ๑๖ สิงหาคม ๒๕๕๑ เรื่อง "การวัดปริมาตรของเหลว" ซึ่งก็ยังมีคนเข้าไปอ่านเรื่องนี้เป็นประจำจนทุกวันนี้

บีกเกอร์ที่เขาใช้นั้นมีขนาด ๑ ลิตร ที่ข้างบีกเกอร์ก็บอกเอาไว้ว่าความถูกต้องนั้นอยู่ที่ระดับ ±5% นั่นแสดงว่าที่ขีดบอกปริมาตร ๗๐๐ มิลลิลิตรนั้น ปริมาตรที่ถูกต้องเป็นได้ตั้งแต่ ๖๖๕ ถึง ๗๓๕ มิลลิลิตร
 

ถ้าว่าการตามนี้ก็แสดงว่าเขาเอาน้ำใส่บีกเกอร์ที่ขีดบอกปริมาตรนั้นบอกค่าต่ำกว่าความเป็นจริง ส่วนบีกเกอร์อีกใบที่เขาเทน้ำลงไปนั้นขีดบอกปริมาตรบอกค่าสูงเกินกว่าความเป็นจริง ดังนั้นความแตกต่าง ๕๐ มิลลิลิตรที่เขาเห็นก็ยังอยู่ในช่วงที่ผู้ผลิตบีกเกอร์แจ้งเอาไว้ (คือไม่ต่างกันเกินระดับ ๗๐ มิลลิลิตร)
 

ดังนั้นในกรณีที่ต้องการผลการทดลองที่ถูกต้อง ก็ควรต้องจัดอุปกรณ์ให้ผู้เรียนให้เหมาะสมกับระดับความถูกต้องที่ต้องการด้วย