วันเสาร์ที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2559

ทำความรู้จักกระบวนการผลิตเอทิลีน ตอนที่ ๑๔ Demethanization section ภาค ๒ MO Memoir : Saturday 27 August 2559

ฉบับที่แล้วได้เล่าถึงการออกแบบหน่วย demethanization ว่าประกอบด้วยหน่วยอะไรบ้าง และมีความสัมพันธ์กันอย่างไรบ้าง มาคราวนี้เป็นตอนของการทำงานกันบ้าง
 
ต้องขอย้ำอีกครั้งนะครับว่า ที่ยกมานี้เป็นเพียงแค่กรณีตัวอย่างของโรงงานหนึ่งที่มีการออกแบบเอาไว้เมื่อกว่า ๓๐ ปีที่แล้ว โดยนำมารายละเอียดต่าง ๆ ที่พอมีอยู่ในมือมาย่อเพื่อให้ผู้ที่กำลังศึกษาอยู่ได้พอมีภาพการทำงานของโรงงานขนาดใหญ่บ้าง สำหรับผู้ที่ทำงานอยู่ในโรงงานเหล่านี้แล้วอาจจะเห็นว่าสิ่งที่เขียนบันทึกไว้นี้แตกต่างไปจากสิ่งที่เกิดขึ้นจริงในโรงงานของท่านได้
 
เพื่อให้การทำงานของหน่วย demethanizer นั้นดำเนินไปได้ด้วยดี (คือได้ผลิตภัณฑ์ตามต้องการนั่นแหละ) จึงจำเป็นต้องมีการควบคุมพารามิเตอร์สำคัญต่อไปนี้ ๗ พารามิเตอร์ด้วยกันคือ

. ความเข้มข้นของมีเทนในสายไฮโดรเจนความเข้มข้นสูง (hydrogen-rich steam)

ไฮโดรเจนเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีค่าตัวหนึ่งของโรงงานโอเลฟินส์ ไม่เพียงแต่จะมีการใช้เองในโรงงาน (เช่นในหน่วยกำจัดอะเซทิลีน) แต่ยังสามารถส่งต่อไปยังโรงงานอื่นได้เพื่อใช้เป็นสารตั้งต้นในการผลิต (เช่นโรงงานผลิตพอลิโอเลฟินส์)
 
การควบคุมความเข้มข้นของมีเทนในสายแก๊สไฮโดรเจนนั้นใช้การควบคุมอุณหภูมิที่หน่วยแยกไฮโดรเจน-มีเทน การให้หน่วยนี้ทำงานที่อุณหภูมิที่ลดต่ำลงจะเพิ่มความบริสุทธิ์ของแก๊สไฮโดรเจนที่ได้ ซึ่งทำได้โดย
 
- การลดอุณหภูมิจุดเดือดของสายไฮโดรเจน-มีเทนความดันต่ำ
  
- การฉีดไฮโดรเจนในปริมาณน้อย ๆ เข้าไปในสายมีเทน (ทางวาล์ว HIC - หาเอาเองในรูปนะครับ) ตรงนี้ในเอกสารมีรายละเอียดเพิ่มเติมว่า ถ้าความเข้มข้นมีเทนในสายแก๊สไฮโดรเจนมากเกินว่า 5 mol% หรือความเข้มข้นเอทิลีนในสายมีความความเข้มข้นสูงความดันต่ำมากเกินกว่า 0.7 mol% สามารถลดความเข้มข้นมีเทนและเอทิลีนในสายทั้งสองได้ด้วยการฉีดไฮโดรเจนที่เป็นผลิตภัณฑ์กลับเข้าไป วิธีนี้จะไปลดอุณหภูมิการทำงานทำให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีความบริสุทธิ์สูงขึ้น (คือตัวที่มีจุดเดือดสูงกว่าจะควบแน่นแยกออกมา) แต่ก็จะไปลดปริมาณผลิตภัณฑ์ (ไฮโดรเจนความบริสุทธิ์สูง และมีเทนความบริสุทธิ์สูง) ที่ผลิตได้
  
- การลดความดันด้านขาเข้าของคอมเพรสเซอร์อัดแก๊สมีเทนก็สามารถช่วยลดอุณหภูมิได้ในระดับหนึ่ง
 
- การเพิ่มอัตราการไหลของมีเทนที่ควบแน่นเป็นของเหลวจาก demethanizer reflux drum ไปยัง off-gas exchanger หมายเลข ๒ วิธีการนี้จะไปลดอุณหภูมิของสายป้อนเข้าถัง separator แยกไฮโดรเจน-มีเทน ทำให้ได้ไฮโดรเจนบริสุทธิ์มากขึ้น (เพราะมีเทนควบแน่นออกมามากขึ้น) แต่วิธีการนี้อาจส่งผลข้างเคียงคือ off-gas exchanger หมายเลข ๒ มีภาระการทำความเย็นที่ลดลง ส่งผลให้ภาระการทำความเย็นนี้ถูกส่งต่อไปยัง off-gas exchanger ตัวอื่น ทำให้แก๊สที่ออกจาก off-gas exchanger ตัวอื่นมีอุณหภูมิลดต่ำลงไปด้วย ซึ่งต้องระวังไม่ให้สายแก๊สผลิตภัณฑ์ที่ออกจาก cold box นั้นมีอุณหภูมิต่ำกว่า -18ºC เพราะระบบท่อและ/หรืออุปกรณ์ของระบบ downstream นั้นไม่ได้ออกแบบมาเพื่อรองรับอุณหภูมิต่ำ (ดู Memoir ฉบับวันพฤหัสบดีที่ ๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๙ ประกอบ)

. ความเข้มข้นของเอทิลีนเทนในสายมีเทนความเข้มข้นสูงความดันต่ำ (L.P. methane-rich steam)

ควบคุมด้วยอุณหภูมิของถังแยก separator ตัวที่ ๔ ซึ่งควบคุมโดยอัตราการไหลของมีเทนผ่านระบบแลกเปลี่ยนความร้อน ถ้าปริมาณมีเทนที่ไหลผ่านนั้นมีไม่เพียงพอจะทำให้อุณหภูมิในถังแยกนี้เพิ่มสูงขึ้น ส่งผลให้มีเอทิลีนหลุดรอดไปกับสายมีเทนความเข้มข้นสูงความดันต่ำมากขึ้น

. ความเข้มข้นของเอทิลีนในสายผลิตภัณฑ์ยอดหอ demethanizer

 ในเอกสารให้รายละเอียดเอาไว้ว่าถ้าพบว่าความเข้มข้นเอทิลีนในผลิตภัณฑ์ยอดหอของหอ demethanizer นั้นสูงเกินกว่า 0.5 mol% ก็ให้เพิ่ม reflux (ปริมาณของเหลวที่เกิดจากการควบแน่นไอยอดหอกลั่น กลับไปยังตัวหอกลั่น)

. ความเข้มข้นของมีเทนในสายผลิตภัณฑ์ก้นหอ demethanizer

ควบคุมด้วยการให้ความร้อนแก่หม้อต้มซ้ำ (reboiler - E-1317 ในรูปที่ ๑) ที่อยู่ที่ก้นหอและหม้อต้มซ้ำที่อยู่ทางด้านข้างของหอ (side reboiler - E-1319ในรูปที่ ๑) หม้อต้มซ้ำก้นหอจะใช้ไอโพรพิลีนเป็นตัวให้ความร้อน โดยใช้อุณหภูมิที่ tray 45 เป็นตัวควบคุมอัตราการไหล ส่วนหม้อต้มซ้ำทางด้านข้างหอนั้นจะใช้แก๊สที่ป้อนเข้าระบบ (charge gas) เป็นตัวให้ความร้อน โดยหม้อต้มซ้ำด้านข้างนี้จะดึงเอาของเหลวจาก tray 28 ออกมาให้ความร้อนและส่งกลับไปยัง tray 40 ในเอกสารยังให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่าถ้าพบว่าความเข้มข้นมีเทนในสายผลิตภัณฑ์ก้นหอสูงเกินกว่า 0.01 mol% ก็ให้เพิ่มอุณหภูมิการทำงานที่ tray 45

. อุณหภูมิของสายผลิตภัณฑ์ที่เป็นไอ

ในหน่วยนี้มีผลิตภัณฑ์ที่เป็นไอออกมา ๕ สายด้วยกัน อุณหภูมิของสายผลิตภัณฑ์เหล่านี้ควบคุมโดยใช้อัตราการไหลของโพรพิลีนที่เป็นของเหลว (ที่มาจาก/ไปยังระบบทำความเย็น) ที่ off-gas exchanger หมายเลข ๕ โดยใช้อุณหภูมิของสายแก๊สผลิตภัณฑ์มีเทนความเข้มข้นสูงความดันสูงเป็นตัวควบคุมอัตราการไหล แต่ทั้งนี้ต้องพึงระวังไม่ให้สายแก๊สผลิตภัณฑ์นั้นเย็นเกินไป เพราะอาจก่อปัญหาให้กับโลหะที่ใช้ทำท่อและ/หรืออุปกรณ์ในส่วนของ downstream ที่ไม่ได้ออกแบบมาให้ทนต่ออุณหภูมิต่ำได้ เพราะท่อของสาย downstream ของผลิตภัณฑ์เหล่านี้ใช้ carbon steel จึงไม่สามารถทนต่ออุณหภูมิที่ต่ำกว่า -18ºC ได้
  
ในเอกสารกล่าวว่าอาจเกิดกรณีที่แก๊สผลิตภัณฑ์ด้านขาออกนั้นมีอุณหภูมิต่ำเกินไปเกิดขึ้นได้ ส่งผลให้อุณหภูมิแก๊สผลิตภัณฑ์ที่ไหลออกจาก cold box นั้นลดต่ำลงถึง -43ºC ได้ เช่นในกรณีที่มีการสูญเสียการไหลในสาย ethylene refrigerant การสูญเสียการไหลในสายโพรพิลีนที่เป็นของเหลว การสูญเสียการไหลในสาย charge gas ที่ป้อนเข้ามา สายเหล่านี้ต่างเป็นสายที่ต้องการทำให้เย็นลงด้วยการแลกเปลี่ยนความร้อนกับสายผลิตภัณฑ์
  
ตรงนี้ต้องขอกล่าวซ้ำเอาไว้หน่อย ในตอนที่ ๑๒ ของเรื่องนี้ (วันอาทิตย์ที่ ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๕๙ เรื่อง "Chargegas dryer") นั้น ผมได้กล่าวเอาไว้ว่าอุณหภูมิการทำงานของหน่วยกลั่นแยกผลิตภัณฑ์นั้นขึ้นอยู่กับความดันที่ใช้ในการทำงาน ตัวอย่างที่ยกมาเล่าสู่กันฟังนี้เป็นระบบความดันสูง จึงทำการกลั่นแยกได้ที่อุณหภูมิสูงขึ้น ทำให้ในหลาย ๆ ส่วนนั้นไม่จำเป็นต้องใช้โลหะที่ทนต่ออุณหภูมิต่ำได้ แต่สำหรับหน่วยกลั่นแยกที่ทำงานที่ความดันต่ำนั้น อุณหภูมิการกลั่นจะต่ำลงไปอีก ทำให้ต้องใช้โลหะที่ทนต่ออุณหภูมิต่ำได้มาใช้ในการก่อสร้าง ดังนั้นจุดแบ่งรอยต่อของการใช้โลหะที่ทนต่ออุณหภูมิต่ำได้/ทนไม่ได้นั้นจึงมีสิทธิที่แตกต่างกันสำหรับหน่วยการผลิตที่ทำงานที่ความดันที่แตกต่างกัน

รูปที่ ๑ แผนผังรายละเอียดหน่วย demethanizer

รูปที่ ๒ แผนผังรายละเอียดหน่วย demethanizer (ต่อจากรูปที่ ๑)

. ความดันของหอ demethanizer

การควบคุมความดันภายในหอ demethanizer ทำด้วยการวัดความดันทางด้านล่างของหอ เพื่อนำไปใช้ควบคุมอัตราการระบายแก๊สผลิตภัณฑ์ออกจาก reflux drum แก๊สที่ระบายออกมาถูกส่งกลับไปยัง cold box เพื่อใช้ในการทำความเย็นและส่งต่อไปเป็นแก๊สเชื้อเพลิงต่อไป

. ผลต่างความดันระหว่างถังแยก feed separator หมายเลข ๔ กับหอ demethanizer

ความดันนี้ควบคุมด้วยการการระบายแก๊สไฮโดรเจนความเข้มข้นสูงไปยังระบบจ่ายแก๊สเชื้อเพลิง ถ้าผลต่างความดันนี้มากเกินไป วาล์วระบายความดันก็จะเปิดออกเพื่อระบายแก๊สไฮโดรเจนความเข้มข้นสูงนี้ไปยังระบบแก๊สเชื้อเพลิง การควบคุมความดันที่ตำแหน่งนี้เป็นสิ่งสำคัญสิ่งหนึ่งสำหรับการทำงานของโรงงานทั้งระบบ ด้วยเหตุผลที่ว่ามันสามารถส่งผลกระทบทางอ้อมย้อนหลังไปยังความดันด้านขาออกของ charge gas compressor เพราะถ้าความดันที่จุดนี้สูงเกินไปจะทำให้ back pressure ด้านขาออกของ charge gas compressor เพิ่มสูงขึ้นจนอาจทำให้คอมเพรสเซอร์เกิด surging ได้

อันตรายสิ่งหนึ่งที่อาจเกิดขึ้นในหน่วย demethanizer โดยเฉพาะในส่วน cold box ก็คือการแข็งตัวของอะเซทิลีน (กลายเป็น solid acetylene) อะเซทิลีนที่แข็งตัวเป็นก้อนน้ำแข็งนี้ไม่มีความเสถียรและสามารถสลายตัวได้พร้อมกับการคายพลังงานอย่างรุนแรง แต่จะว่าไปความพยามที่จะผลิต solid acetylene นี้ก็มีอยู่เหมือนกัน เพื่อใช้ในการขนส่งอะเซทิลีนจากโรงงานผลิตแทนการที่ผู้ที่ต้องการใช้ต้องผลิตเอง ณ สถานที่ใช้งาน เพราะ solid acetylene มันปลอดภัยกว่าอะเซทิลีนในรูปของแก๊สความดันสูง แต่สุดท้ายก็ไม่เคยได้ยินว่ามีการสร้างโรงงานผลิต solid acetylene จำหน่ายในเชิงพาณิชย์ แต่เห็นมีการจดสิทธิบัตรเอาไว้ ไว้ว่าง ๆ จะลองเขียนเรื่องนี้มาเล่าสู่กันฟังก็แล้วกัน

ในส่วนของหน่วย demethanizer คงจะจบลงเพียงเท่านี้ ปิดท้ายด้วยรูปงานเปิดกีฬา freshy game เมื่อวันจันทร์ที่ ๒๒ สิงหาคมที่ผ่านมาก็แล้วกัน

ไม่มีความคิดเห็น: