กระดืบ กระดืบ บนโครงหลังคา MO Memoir : Wednesday 17 January 2561

อาคารตึกทำงานหลังเก่ามันมีปัญหาเรื่องโครงสร้างหลังคา คือฝนตกแล้วน้ำฝนระบายไม่ได้ ทำให้น้ำล้นทะลักตรงช่องว่างระหว่างแผ่นกระเบื้องมุงหลังคากับคาน (เอาไว้วันหลังจะมาอธิบายว่าทำไมโครงสร้างมันถึงมีปัญหา) ทางหน่วยงานก็เลยแก้ปัญหาด้วยการสร้างหลังคาใหม่ขึ้นมาครอบทับหลังคาเดิม วิธีการของเขาก็คือใช้โครงเหล็กทำโครงหลังคาใหม่ ชิ้นส่วนคานชิ้นใหญ่ที่เป็นโครงหลักก็ทำการเชื่อมเหล็กกันข้างล่างก่อน ก่อนที่จะใช้รถเครนยกขึ้นไปประกอบบนดาดฟ้า จากนั้นจึงค่อยไปทำการเชื่อมต่อชิ้นส่วนย่อยบนดาดฟ้าอีกที ระดับหลังคาใหม่ก็อยู่สูงจากระดับหลังคาเดิมราว ๆ สองเมตรได้ เหตุที่มันต้องยกสูงก็เพราะต้องให้สูงเหนือขอบผนังชั้นดาดฟ้าเพื่อให้น้ำฝนไม่ไหลลงชั้นดาดฟ้า และเพื่อให้สูงกว่าปากปล่องระบายแก๊สจากตู้ควันของห้องปฏิบัติการต่าง ๆ
 

บ่ายวันวานขณะยืนดูคนงานกำลังทำงานจากดาดฟ้าตึกข้าง ๆ ก็เห็นช่างเชื่อมที่ทำหน้าที่เชื่อมโครงย่อยต่อเข้ากับโครงเหล็กหลัก และก็มีช่างทาสีที่ทำหน้าที่ขัดทำความสะอาดรอยเชื่อมด้วยการขัดรอยไหม้ออก (เกิดจากสีเดิมที่ได้รับความร้อนจากการเชื่อม) และทาสีใหม่ทับลงไป ช่างทาสีก็คือคงเสื้อม่วงในรูปที่ ๑ ข้างล่างนั่นแหละครับ เห็นท่าเขาในรูปแล้วพอจะบอกได้ไหมครับว่าเขากำลังทำอะไรอยู่

รูปที่ ๑ ลองเดาดูก่อนไหมครับว่า คนงานที่สวมเสื้อสีม่วง (ช่างทาสี) นั้นกำลังทำอะไรอยู่ อีกคนที่อยู่ในรูปนั้นคือช่างเชื่อม ที่ทำหน้าที่เชื่อมโครงเหล็กเส้น
 

ตอนแรกช่างทาสีเขานั่งทำงานอยู่ที่ตำแหน่ง (1) (ดูรูปที่ ๒) พอเสร็จงานตรงนั้นเขาก็จะย้ายไปทำงานตรงตำแหน่งรอยเชื่อมใหม่ตรงที่ช่างเชื่อมนั่งอยู่ วิธีการเคลื่อนย้ายของเขาก็คือค่อย ๆ ไต่จากตำแหน่ง (1) ไปยังตำแหน่ง (2) ก่อน ตรงนี้คานมันใหญ่หน่อย ไต่ไปได้สบาย แต่จากตำแหน่ง (2) มายังตำแหน่งที่ช่างเชื่อมอยู่คานมันมีขนาดเล็ก มันไต่ไม่ได้ เขาก็เลยต้องใช้วิธีตามที่เห็นในรูปนั่นแหละครับ คือเอาขายันไว้ที่คานตัวล่าง และแขนยันไว้ที่คานตัวบน แล้วค่อย ๆ ไต่จากตำแหน่ง (2) มาทางขวามายังช่างเชื่อม

ในที่นี้ผมขอเรียกท่อนเหล็ก I-beam ตัวใหญ่ที่วางอยู่บนเสาเหล็กนั้นที่ทำหน้าที่เป็น "จันทัน" (ที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า rafter") ว่าเป็นคานตัวใหญ่ และท่อนเหล็กรูปตัว C ที่วางพาดระหว่างจันทันว่าคานตัวเล็กแทนคำว่า "แป" (ที่ภาษาอังกฤษใช้คำว่า purlin)" นะครับ ด้วยเกรงว่าถ้าใช้คำว่า "จันทัน" กับ "แป" จะทำให้คนที่ไม่ได้ทำงานโยธาไม่รู้จัก

กระเบื้องหลังคาที่อยู่ข้างล่างมันรับน้ำหนักไม่ได้ จะไปตั้งนั่งร้านหรือวางบันไดพาดก็คงไม่ได้ ทั้งช่างเชื่อมช่างทาสีก็เลยต้องจำเป็นต้องเล่นกายกรรม ตรงตำแหน่งที่ไม่มีคานตัวใหญ่ก็ต้องใช้วิธีเอาเหล็กรูปตัว C อีกท่อนไปวางพาด เพื่อที่จะให้มีพื้นที่พอนั่งทำงานได้ นี่แหละครับชีวิตการทำงานของแรงงานก่อสร้างในบ้านเรา

รูปที่ ๒ ตอนแรกเขานั้นทาสีอยู่ที่ตำแหน่ง 1 จากนั้นก็ค่อย ๆ ไต่ตามคานมายังตำแหน่ง 2 แล้วค่อยย้ายมายังตำแหน่งที่ช่างเชื่อมอยู่ (ตามลูกศร) ด้วยวิธีการที่เห็นในภาพนั่นแหละครับ

ส่วนรูปที่ ๓ ที่อยู่ในหน้าถัดไปก็เป็นการทำงานของช่างทาสีอีกคนหนึ่งที่ทำงานในช่วงเวลาเดียวกัน แต่อยู่ที่อีกฟากหนึ่งของโครงหลังคาตรงบริเวณขอบอาคาร
 

ในหลายประเทศนั้น ไม่เพียงแต่นายจ้างต้องจัดให้มีอุปกรณ์ความปลอดภัยส่วนบุคคลให้เหมาะสมกับการปฏิบัติงาน แต่นายจ้างยังต้องมีการ "บังคับ" ให้ใช้และมีการตรวจสอบว่ามีการใช้อุปกรณ์ความปลอดภัยเหล่านั้นจริงด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายแก่ผู้ปฏิบัติงาน

รูปที่ ๓ อีกรายหนึ่งที่นั่งทาสีรอยเชื่อมอยู่ที่อีกฟากหนึ่งของโครงหลังคาที่อยู่ตรงขอบอาคาร จากรูปนี้พอจะเดาออกไหมครับ ว่าการทำงานในสถานที่เช่นนี้ในภาพนี้มันไม่มีอะไรทั้ง ๆ ที่มันควรจะต้องมี