บัตรประจำตัวนักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เมื่อ ๖๐ ปีที่แล้ว (ก่อนจะเลือนหายไปจากความทรงจำ ตอนที่ ๑๒๔) MO Memoir : Tuesday 3 January 2560

ยังอยู่ในช่วงเทศกาลหยุดยาวช่วงปีใหม่ก็เลยยังขอเป็นเรื่องเบา ๆ ก่อนที่จะเข้าเนื้อหาวิชาการในฉบับถัดไป Memoir ฉบับนี้จึงขอนำเอาภาพบัตรประจำตัวนักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาตร์เมื่อ ๖๐ ปีที่แล้วของคุณพ่อและคุณแม่ที่ท่านยังอุตส่าห์เก็บรักษาเอาไว้มาบันทึกเอาไว้ ก่อนที่มันจะเสื่อมสลายไปกับกาลเวลา คุณพ่อและคุณแม่ของผมนั้นท่านเข้ามาเรียนระดับมัธยมศึกษาในกรุงเทพตั้งแต่ก่อนปีพ.ศ. ๒๕๐๐ เพื่อเข้าศึกษาต่อในมหาวิทยาลัย คุณพ่อเข้าศึกษาต่อที่คณะนิติศาสตร์ ส่วนคุณแม่เข้าศึกษาต่อที่คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่ท่าพระจันทร์
 

บัตรของคุณพ่อนั้นจากเลขที่บัตรทำให้สามารถระบุได้ว่าเป็นปีพ.ศ. ๒๔๙๙ ส่วนบัตรของคุณแม่นั้นก็ระบุจากเลขที่บัตรได้ว่าเป็นปีพ.ศ. ๒๕๐๒ แม้ว่าบัตรทั้งสองจะมีอายุอานามในระดับ ๖๐ ปีแล้ว แต่ดูจากสภาพบัตรในปัจจุบัน (รวมทั้งภาพถ่ายขาวดำด้วย ที่คงสภาพสีได้ดีกว่าภาพสี) แสดงว่าคุณภาพบัตรประจำตัวนักศึกษายุคสมัยนั้นคงจะดีมากจริง ๆ บัตรนั้นเป็นบัตรปกแข็ง พับครึ่ง ใส่กระเป๋าเสื้อเชิ้ตได้สบาย ข้างในมีอยู่ ๓ หน้าด้วยกัน เปิดเข้าไปหน้าแรกจะเป็นหน้าสำหรับให้ติดรูป หน้าที่สองสำหรับให้นักศึกษาลงลายมือชื่อ พลิกไปอีกหน้าหนึ่งจะเป็นหน้าสำหรับบันทึกการชำระเงิน หน้าที่ ๓ นี้ในบัตรสองใบแตกต่างกันอยู่ คือในบัตรของคุณพ่อเมื่อปีพ.ศ. ๒๔๙๙ นั้นบอกว่าเป็นบันทึกการชำระเงินค่าบำรุงห้องสมุดและสโมสร ส่วนบัตรของคุณแม่เมื่อปีพ.ศ. ๒๕๐๒ นั้นบอกว่าเป็นบันทึกการชำระเงินค่าเล่าเรียน

การที่บัตรมีปกสีต่างกันนั้นผมก็ไม่รู้ว่าเป็นเพราะอยู่ต่างคณะกันหรือต่างปีการศึกษากัน แต่ในกรณีบัตรนิสิตของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในยุคที่ยังทำจากกระดาษแข็งติดรูปนั้น สีบัตรจะเปลี่ยนไปตามปีการศึกษาที่เข้า อย่างเช่นผมเข้าศึกษาในปีพ.ศ. ๒๕๒๗ ก็จะเป็นบัตรสีฟ้า สีอื่นที่เห็นก็มี ชมพู ขาว กับเหลือง นัยว่าจะทำให้แยกแยะได้ว่าเป็นนิสิตในชั้นปีการศึกษาไหน ส่วนอยู่คณะไหนก็อ่านเอาจากที่เขียนไว้ในบัตรเอาเอง
  

แต่ก่อนบัตรนิสิตก็ไม่ได้ใช้ทำอะไรมากนอกจากใช้ในการติดต่อกับหน่วยงานต่าง ๆ ในมหาวิทยาลัย ไม่เหมือนในปัจจุบันที่มีร้านค้าหลายร้านดึงลูกค้าที่เป็นนิสิตนักศึกษาเข้าร้านด้วยการให้ส่วนลดพิเศษสำหรับผู้ที่แสดงบัตรนิสิต และยังมีทางธนาคารมาทำบัตรนิสิตให้อีก ทำนองว่าจะได้ลูกค้าที่เป็นนิสิตใหม่นำเงินเข้าฝากกับธนาคารในแต่ละปีการศึกษา คือเป็นทั้งบัตรนิสิตและบัตร ATM หรือบัตรเดบิตไปด้วยในตัว