รถไฟเล็กลากไม้สายตะวันออก (ศรีราชา) ภาค ๙ (ก่อนจะเลือนหายไปจากความทรงจำ ตอนที่ ๑๓๖) MO Memoir : Friday 13 July 2561

ผมถ่ายรูปหัวรถจักรนี้ ที่จอดอยู่หน้าเทศบาล อ. ศรีราชา เอาไว้ครั้งแรกเมื่อมิถุนายน ๒๕๕๔ ซึ่งเป็นตอนที่เขาเตรียมจัดงานครบรอบ ๘๐ ปีการถึงแก่อนิจกรรมของเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ผู้ทำให้ศรีราชากลายเป็นชุมชนใหญ่จนเป็นอำเภอขึ้นมาเหนือบางพระ เวลานั้นน่าจะเรียกได้ว่าเป็นช่วงเวลาที่หัวรถจักรดังกล่าวสวยที่สุด เพราะมีการตกแต่งทาสี จัดสถานที่ตั้งแสดงไว้เป็นอย่างดี (ดู Memoir ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๓๒๖ วันศุกร์ที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ เรื่อง "ก่อนจะเลือนหายไปจากความทรงจำ ตอนที่ ๑๒ รถไฟเล็กลากไม้สายตะวันออก (ศรีราชา)") และยังได้ถ่ายรูป (ซาก) หัวรถจักรอีกคันหนึ่ง ที่ไปจอดไว้ริมคลองระบายน้ำออกทะเล เยื้องกับสถานีสูบน้ำ

 

ผ่านไปอีก ๔ ปีครึ่ง ก่อนจะสิ้นปี ๒๕๕๘ ก็มีโอกาสได้ไปถ่ายรูปหัวรถจักรคันที่จอดอยู่หน้าเทศบาลนี้อีก แต่ครั้งนั้นพบว่าดูทรุดโทรมลงไปมาก เหมือนกับว่านับตั้งแต่ปี ๒๕๕๔ แล้วก็ไม่ได้รับการดูแลอะไรอีกเลย (ดู Memoir ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๑๑๐๕ วันอาทิตย์ที่ ๓ กรกฎาคม ๒๕๕๙ เรื่อง "รถไฟเล็กลากไม้สายตะวันออก (ศรีราชา) ภาค๘ (ก่อนจะเลือนหายไปจากความทรงจำ ตอนที่ ๙๗)")

 

ถัดจากครั้งที่แล้วอีก ๒ ปีครึ่ง เมื่อวันพุธที่ผ่านมา ขากลับจากตรวจเยี่ยมนิสิตฝึกงาน ก็เลยถือโอกาสแวะถ่ายรูปหัวรถจักรคันนี้อีกครั้ง ว่าเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้าง และก็เลยไปแวะถ่ายรูปคันที่จอดทิ้งไว้ริมคลองใกล้กับสถานีสูบน้ำด้วย สภาพปัจจุบันของหัวรถจักรทั้งสองคันเป็นอย่างไรนั้น เชิญดูได้จากรูปที่นำมาแสดง

หลายชุมชน เริ่มเห็นความสำคัญของการบันทึกประวัติความเป็นมาของท้องถิ่นที่ตัวเองอาศัยอยู่ เพื่อที่จะบันทึกเรื่องราวให้คนรุ่นหลังได้รับรู้ว่ากว่าจะมาถึงวันนี้นั้น ชุมชนนี้เกิดขึ้นมาได้อย่างไร คนในชุมชนได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงอย่างไรมาบ้าง อาชีพใดที่ทำให้ชุมชนแห่งนี้เกิดขึ้น ฯลฯ และเมื่อเห็นความสำคัญดังกล่าว ก็มักประสบกับปัญหาเรื่องผู้ที่มีชีวิตอยู่ในช่วงเวลานั้นต่างสูญสิ้นไปแล้ว ทำให้ได้เรื่องราวอย่างมากก็จากสิ่งที่ลูกหลานของคนเหล่านั้นได้ยินได้ฟังกันมา ซึ่งก็มักจะแตกต่างกันไปแล้วแต่ความทรงจำของแต่ละคน และอีกปัญหาหนึ่งที่ประสบก็คือสิ่งของต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ชีวิตของคนในยุคนั้น ที่หลายสิ่งนั้นไม่มีเหลือให้เห็นแล้ว

 

ทราบมาว่า เรื่องราวของรถไฟลากไม้สายนี้ ที่ทำให้เมืองศรีราชาเกิดขึ้นมา เริ่มมีกลุ่มบุคคลในชุมชนให้ความสนใจ ที่จะรวมรวบเรื่องราวที่เกี่ยวข้องเอาไว้ แต่นอกเหนือจากเรื่องราวแล้ว ก็ยังมีวัตถุที่เกี่ยวข้อง อย่างน้อยสองชิ้นก็ได้แก่หัวรถจักรสองคันนี้ ที่ยังพออยู่ในสภาพที่จะบูรณะได้ในระดับหนึ่ง เพื่อให้คงอยู่ยาวนาวขึ้น และน่าที่จะหาทางดำเนินการ ก่อนที่มันจะเสื่อมสภาพจนไม่เหลือเค้าโครงเดิมให้เห็นอีก

รูปที่ ๑ ด้านหน้าของตัวหัวจักร

รูปที่ ๒ ด้านซ้ายของหัวรถจักร

รูปที่ ๓ ด้านขวาของหัวรถจักร

รูปที่ ๔ มองเฉียงจากทางด้านหลังซ้าย

รูปที่ ๕ มองเฉียงจากทางด้านหลังขวา

รูปที่ ๖ ช่องใส่ฟืนสำหรับต้มน้ำ เมื่อมองเฉียงจากทางด้านหลังซ้าย
 

รูปที่ ๗ ช่องใส่ฟืนสำหรับต้มน้ำ เมื่อมองเฉียงจากทางด้านหลังขวา
 

รูปที่ ๘ อีกหัวรถจักรหนึ่งที่ตั้งอยู่เยื้องโรงสูบน้ำ

รูปที่ ๙ มุมทางด้านขวา

รูปที่ ๑๐ เมื่อมองจากทางด้านหน้า

รูปที่ ๑๑ เมื่อมองจากทางด้านหลัง