ขนมบอก MO Memoir : Monday 21 January 2556

แต่ก่อนนั้นการเดินทางไปตัวอำเภอเมืองสงขลานั้น สามารถไปโดยนั่งรถไฟจากสถานีหาดใหญ่ไปยังสถานีสงขลา หรือไม่ก็ไปตามถนนซึ่งเป็นเส้นทางที่เดินไปตามแนวทางรถไฟ ถนนเส้นนี้เท่าที่จำได้นั้นมันไม่ได้ตรงเหมือนในปัจจุบัน (คือเมื่อกว่า ๓๐ ปีที่แล้ว) เป็นเพียงแค่ถนนลาดยางสองเลนที่มีโค้งหักศอกตัดผ่านทางรถไฟสลับไปมาอยู่ตลอดทาง สองข้างทางยังไม่มีบ้านคนสักเท่าไร บางทีรถที่นั่งไปก็วิ่งแข่งกับรถไฟไปสงขลา

  

กลางทางสายนี้จะมีหมู่บ้านแห่งหนึ่งชื่อว่า "บ้านน้ำน้อย" และมีสถานีรถไฟน้ำน้อยด้วย แต่หลังจากที่ยกเลิกการเดินรถไฟสายหาดใหญ่-สงขลาไปแล้ว ตอนนี้ก็ไม่แน่ใจว่าแม้แต่ซากรางจะหลงเหลืออยู่สักเท่าไร แต่ในอำเภอเมืองยังเห็นป้ายเก่า ๆ ที่บ่งบอกว่าที่นั่นเคยมีสถานนีรถไฟอยู่

 

 รูปที่ ๑ หม้อนึ่ง "ขนมบอก" หรือ "หนมบอก"

คืนวันเสาร์ที่ผ่านมาไปเดินหาของกินที่ถนนคนเดินสงขลา ข้างกำแพงเมืองเก่า เลยได้กิน "ขนมบอก" (คิดว่า "บอก" น่าจะย่อมาจาก "กระบอก") เป็นขนมท้องถิ่นอย่างหนึ่ง ทำจากข้าวเหนียว (ผสมอะไรบ้างก็ไม่รู้) จากนั้นจะนำไปยัดลงในกระบอกไม้ไผ่ที่เจาะรูทะลุก้น (ดูแล้วน่าจะตัดติดปล้อง แต่เจาะรูให้ไอน้ำผ่านได้) แล้วนำไปนึ่งดังรูปที่ ๑ ไอน้ำก็จะระเหยผ่านขึ้นมาตามลำกระบอกไม้ไผ่ พอได้ที่แล้วก็เอาไม้แยงก้นให้มันออกมาจากกระบอก (รูปที่ ๒) คลุกมะพร้าว และโรยน้ำตาล

รูปที่ ๒ นึ่งเสร็จก็นำไม้แยงออกจากกระบอกไม้ไผ่ แล้วก็นำมาคลุกมะพร้าว เวลากินก็โรยน้ำตาลทรายด้วย

รูปที่ ๓ ร้านขายขนมบอกที่ถนนคนเดิน สงขลา ถ่ายรูประหว่างยืนรอขนมอยู่

  

กินตอนแรกนึกถึงขนมถั่วแปปแบบไม่มีไส้ถั่ว ที่ใช้ข้าวเหนียวแทนแป้งข้าวเหนียว ป้ายหน้าร้านเขาบอกว่าเป็นสูตรดั้งเดิม บ้านน้ำน้อย ซึ่งก็ไม่รู้ว่าปัจจุบันมันมีกี่สูตร แต่ทั้งถนนคนเดินนั้นเห็นมีขายอยู่ร้านเดียว (ก็เลยถ่ายรูปเก็บเอาไว้ เผื่อจะมีเด็ก ๆ หาข้อมูลขนมไทยโบราณไปทำรายงาน จะได้มีรูปประกอบ) ร้านขาย "ขนมจู้จุน" (ลูกสาวผมเรียก "ขนมไข่ดาว" เพราะพอทอดแล้วมันพองกลม ๆ แบบไข่ดาว) ยังมีให้เห็นมากกว่า จะซื้อกินอยู่เหมือนกัน แต่ต้องยืนรอนานหน่อย ก็เลยไม่ได้กิน

  

ผมยังมองว่าอาหารจะอร่อยน่าทานหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับ "ผู้ปรุง" เป็นหลัก ไม่ได้ขึ้นกับ "ชื่อร้าน" ในขณะที่ในต่างประเทศหลายประเทศนั้นการทำอาหารได้รับการยอมรับเสมือนเป็นศิลปอย่างหนึ่ง ดังนั้นการโปรโมทร้านจะอาศัยชื่อพ่อครัว (หรือแม่ครัว) เป็นหลัก แต่สำหรับบ้านเราจะเน้นชื่อร้านเป็นสำคัญ ดังนั้นจึงไม่แปลกถ้าจะพบว่าอาหารหรือขนมที่ซื้อตามตลาดสดที่ผู้ปรุงอาหารนั้นนำมาขายเองโดยตรงจะมีรสชาติที่ดีกว่า (แถมถูกกว่าด้วย) และแตกต่างไปจากที่ผลิตโดยใช้เครื่องจักรหรือแรงงานที่จ้างมาทำหน้าที่แทน

แต่สิ่งหนึ่งที่เห็นร้านนี้เขาอนุรักษ์คือ คืนวันนั้นได้ขนมบอกห่อมาในใบตอง และกลัดด้วย "ไม้กลัด" ซึ่งปัจจุบันหาได้ยากเต็มทน เพราะเดี๋ยวนี้เห็นใช้ลวดเย็บกระดาษกันเกร่อไปหมด แถมยังไปได้ขนมใส่ใส้อีกสองห่อจากอีกร้านหนึ่ง ก็ได้แบบที่ใช้ไม้กลัดห่อขนมมาเหมือนกัน

ว่าแต่พวกคุณรู้ไหม พวกขนมใส่ใส้ ขนมกล้วย ขนมตาล ขนมฟักทอง ที่เขาห่อมาในใบตองมิดชิด คนขายเขารู้ได้อย่างไรว่าห่อไหนเป็นขนมอะไรโดยไม่ต้องแกะดู

ก็ดูตรงปลายใบตองที่เขาใช้มัดห่อขนมไง เขาจะตัดปลายเอาไว้ไม่เหมือนกัน