รถไฟเล็กลากไม้สายตะวันออก (ศรีราชา) ภาค ๕ (ก่อนจะเลือนหายไปจากความทรงจำ ตอนที่ ๓๕) MO Memoir : Friday 18 January 2556

ไม่ได้คาดว่าเรื่องนี้จะยาวมาถึงตอนที่ ๕ แต่บังเอิญไปพบเรื่องราวเกี่ยวกับทางรถไฟสายนี้ในหนังสือที่ไม่ได้เคยคิดว่าจะมีกล่าวเอาไว้ คือหนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ พลตรีพระยาอานุภาพไตรภพ (จำรัส เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ที่ได้เอามาเล่าเกี่ยวกับการพัฒนากระสุน Siamese type 66 ใน Memoir ฉบับที่แล้ว (พุธ ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖)

หลังจากที่มีการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปีพ.ศ. ๒๔๗๕ พลตรีพระยาอานุภาพไตรภพก็ถูกให้ออกจากราชการ ออกได้ไม่นานก็ถูกทางตำรวจกล่าวหาว่าพัวพันกับการส่งคนไปลอบยิงพ.อ. หลวงพิบูลสงคราม ซึ่งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมในขณะนั้น และถูกส่งไปกักบริเวณยังจังหวัดทางภาคเหนือ (เชียงแสน แม่จัน) จนกระทั่งปีพ.ศ. ๒๔๗๙ ท่านก็หลุดพ้นจากการกักบริเวณ และได้เดินทางไปอาศัยอยู่ ณ อ.ศรีราชา จ.ชลบุรี ในเดือนตุลาคม

  

ตอนต้นเรื่อง "ประวัติเขียนเอง" ของพลตรี พระยาอานุภาพไตรภพ นั้นระบุว่ารวบรวมเมื่อ ๑ เมษายน ๒๔๘๐ ที่บ้านแสวงสงบ ศรีราชา ชลบุรี แต่บันทึกดังกล่าวก็มีการเขียนเพิ่มเติมเป็นช่วง ๆ เหตุการณ์ช่วงที่ท่านได้ไปดูแลกิจการของบริษัทศรีราชาที่ทำป่าไม้ในภาคตะวันออกในหนังสือระบุว่าเป็นบันทึกต่อเมื่อวันที่ ๑ เมษายน ๒๔๙๑ 

   

เดือนมกราคม ๒๔๘๕ ท่านได้รับการทาบทามจากนายกรัฐมนตรีให้ช่วยฟื้นฟูกิจการของบริษัทศรีราชา (หน้า ๑๐๕) ตรงจุดนี้มีสิ่งที่ต้องขอกล่าวเอาไว้หน่อยก็คือ กองทัพญี่ปุ่นยกพลขึ้นบกที่ประเทศไทยในเดือนธันวาคม ๒๔๘๔ แต่ในบันทึกหน้า ๑๐๙ กล่าวว่าปีที่ญี่ปุ่นเหยียบดินแดนไทยคือปีพ.ศ. ๒๔๘๖ และในวันที่ ๒๗ มกราคมได้ยกพลขึ้นบกที่ศรีราชา ซึ่งตรงจุดนี้มีความขัดแย้งเรื่องปีพ.ศ. กับเหตุการณ์จริงอยู่

  

เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับทางรถไฟชักลากไม้นั้นอยู่ในหน้า ๑๑๒-๑๑๓ ของหนังสืออนุสรณ์ แต่ผมเห็นว่าถ้าคัดลอกมาให้ดูเฉพาะหน้านั้นคงจะมองไม่เห็นภาพเหตุการณ์ทั้งหมด ก็เลยคัดลอกมาให้อ่านตั้งแต่หน้า ๑๐๔ ไปจนถึงหน้า ๑๑๗ ส่วนเหตุการณ์ในช่วงนั้นมีอะไรเกิดขึ้นบ้างก็ขอให้อ่านเองจากภาพที่สแกนมาจากต้นฉบับก็แล้วกัน

ที่นำเอาเรื่องนี้ขึ้นมาเล่าต่อก็เพราะช่วงนี้เห็นมีผู้สนใจประวัติศาสตร์รถไฟของประเทศไทยมากขึ้น (ผมก็คงเป็นหนึ่งในคนเหล่านั้นด้วย) พอไปพบบันทึกอะไรที่เกี่ยวข้องและน่าสนใจก็เลยเอามาเล่าสู่กันฟัง เผื่อว่าวันใดมีคนสนใจจะค้นคว้าโดยละเอียดก็จะได้พอมีจุดเริ่มต้นบ้างเท่านั้นเอง