เกียร์ยิ้ม ๒๕๒๘ ฉบับเปิดเทอม (ก่อนจะเลือนหายไปจากความทรงจำ ตอนที่ ๖๔) MO Memoir : Wednesday 30 April 2557

"น่ารัก แต่สวยมันคนละเรื่อง" เป็นความเห็นที่นิสิตหญิงน้องใหม่ Intania 69 ผู้หนึ่งกล่าวถึงรุ่นพี่ผู้หญิง แต่คงไม่ได้หมายถึงพี่ผู้หญิงรุ่น 68 นะ เพราะหนึ่งในรุ่น 68 นี้ได้เป็นคนอัญเชิญพระเกี้ยวงานฟุตบอลประเพณีจุฬา-ธรรมศาสตร์ ในยุคสมัยที่เขาคัดเฉพาะตัวแทนนิสิตปี ๑ เท่านั้น (ส่วนใครเป็นคนกล่าวลองหาเอาเองก็แล้วกันในเกียร์ยิ้มฉบับนี้)

ใน Memoir ฉบับเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา ผมบอกไปว่าไม่ทราบว่ามีการออกเกียร์ยิ้มกี่ฉบับต่อปี และออกมากี่ปีแล้ว แต่มาพบคำเฉลยอยู่ในหน้าแรกของเกียร์ยิ้มฉบับแรกของปีการศึกษา ๒๕๒๘ ที่บอกให้ทราบว่าในปีการศึกษา ๒๕๒๗ นั้นมีการออกเกียร์ยิ้มทั้งสิ้น ๔ ฉบับ และปีการศึกษา ๒๕๒๘ ก็เป็นปีที่ ๓ ของเกียร์ยิ้ม ถ้านับกันตามนี้ก็แสดงว่าการออกเกียร์ยิ้มครั้งแรกน่าจะมีในปีการศึกษา ๒๕๒๖ ข้อมูลตรงนี้ผมคงยืนยันอะไรให้ไม่ได้ เว้นแต่จะมีผู้ที่มีอาวุโสสูงกว่าผมและเรียนอยู่ในคณะในช่วงเวลาดังกล่าวมายืนยันให้
  

เกียร์ยิ้มฉบับปฐมฤกษ์ปีการศึกษา ๒๕๒๘ นั้นจัดว่าหนาหน่อย เป็นกระดาษที่พับครึ่งลงมาแล้วแต่ละหน้าจะเล็กกว่ากระดาษ A3 เล็กน้อย มีทั้งสิ้น ๓ แผ่นซ้อนกันอยู่ รวมทั้งหมดก็ ๑๒ หน้า พอสแกนด้วยเครื่องสแกนที่ใช้ได้กับกระดาษใหญ่สุดคือ A4 ก็เลยต้องแยกเป็น ๒๔ หน้า
  

เกียร์ยิ้มฉบับปฐมฤกษ์ของปีการศึกษาก็ยังคงรักษาเอกลักษณ์ด้วยการแนะนำให้รู้จักกับนิสิตหญิงน้องใหม่ของคณะ ปีการศึกษา ๒๕๒๘ เป็นปีที่มีนิสิตหญิงเข้ามาเกือบครึ่งร้อย (แม้ว่าจะมีออกไปเรียนที่อื่นด้วยในภายหลัง) ดังนั้นคิดว่าน่าจะเป็นปีแรกที่ทำให้จำนวนนิสิตหญิงของคณะวิศวกรรมศาสตร์รวมกัน ๔ ชั้นปีมีจำนวนมากกว่า ๑๐๐ คน (ถ้าจำไม่ผิดจำนวนนิสิตหญิงของคณะ รุ่นรหัส ๒๗ มี ๓๐ คนเศษ รุ่นรหัส ๒๖ มี ๒๐ คนเศษ และรุ่นรหัส ๒๕ ดูเหมือนจะมีไม่ถึง ๒๐ คน)

ส่วนเนื้อหาของเกียร์ยิ้มฉบับดังกล่าวมีอะไรบ้าง เชิญติดตามอ่านเอาเองก็แล้วกัน

เกียร์ยิ้ม ๒๕๒๗ ฉบับเปิดเทอม (ก่อนจะเลือนหายไปจากความทรงจำ ตอนที่ ๖๓) MO Memoir : Monday 28 April 2557

"เกียร์ยิ้ม" จะเรียกว่าเป็นจดหมายข่าวหรือหนังสือพิมพ์ก็ตามแต่ จัดทำโดยชุมนุมวิชาการ คณะวิศวกรรมศาสตร์ ส่วนใครเป็นคนริเริ่ม และเริ่มทำเมื่อใดนั้นก็ไม่รู้เหมือนกัน และเลิกทำไปตั้งแต่เมื่อใดนั้นผมก็ไม่ทราบเหมือนกัน รู้แต่ว่าไม่มีการจัดทำมานานแล้ว แต่ช่วงปีการศึกษา ๒๕๒๗-๒๕๓๐ ซึ่งเป็นช่วงที่ผมกำลังศึกษาอยู่นั้น มีการจัดทำตลอด โดยในแต่ละปีการศึกษามีการทำออกมาจำได้ว่ามากกว่า ๑ ฉบับ แต่จะมีกี่ฉบับนั้นก็ไม่รู้เหมือนกัน

และฉบับที่เป็นที่ต้องการมากที่สุดคือฉบับแรกในปีการศึกษานั้น เพราะจะเป็นฉบับแนะนำน้องใหม่ที่เป็นนิสิตหญิงว่าเป็นใครมาจากไหน

รูปร่างของเกียร์ยิ้มก็มีหลายแบบ มีทั้งแบบเป็นแผ่นพับ คือพิมพ์ลงบนกระดาษแผ่นใหญ่ ๆ แล้วพับทบให้เล็กลงมาเหลือขนาดประมาณเล็กกว่ากระดาษ A4 หน่อยนึง และมีแบบหลายแผ่นพับซ้อนกันอยู่แบบหนังสือพิมพ์ ขึ้นอยู่กับว่าใครเป็นคนทำและมีเรื่องลงมากน้อยเท่าใด

มิถุนายนนี้ก็จะเป็นการครบรอบ ๓๐ ปี Intania 68 (เข้าเรียนปีการศึกษา ๒๕๒๗) ก็เลยขอนำเอาเกียร์ยิ้มฉบับต้อนรับปีการศึกษา ๒๕๒๗ มาให้ดู เพราะผมเห็นว่ามันเป็นส่วนหนึ่งของเอกสารบันทึกเหตุการณ์หนึ่งของประวัติศาสตร์คณะของเรา โดยมีนิสิตเป็นคนจัดทำ ประวัติศาสตร์ส่วนนี้เป็นส่วนหนึ่งของเรื่องราวชีวิตนิสิตที่ใช้ชีวิตอยู่ในมหาวิทยาลัย ซึ่งเป็นส่วนที่เอกสารทางราชการไม่มีการบันทึกไว้ ฉบับที่ผมมีเก็บไว้ขณะนี้กระดาษก็เริ่มเหลืองกรอบแล้ว พลิกเปิดทีก็ต้องระวังขาด ไม่รู้ว่ามันจะอยู่ไปได้อีกนานเท่าใด และไม่รู้เหมือนกันว่ายังมีคนเก็บเอาไว้อีกกี่ฉบับ เลยขอนำมาเผยแพร่ในที่นี้เพื่อให้คนรุ่นหลังได้มีการรับรู้ว่าในช่วงเวลาหนึ่งของคณะวิศวกรรมศาสตร์ของเรา มีเหตุการณ์ใดเกิดขึ้นบ้าง สิ่งหนึ่งที่น่าเสียดายก็คือไม่ได้มีการลงชื่อว่าใครเป็นผู้จัดทำ บอกแต่เพียงว่าเป็นพี่ ๆ ชุมนุมวิชาการ
  

รุ่นผมนั้นผ่านการสอบเอนทรานซ์ทั้งสิ้น ๔๒๗ คน เป็นนิสิตหญิง ๓๒ คน ตอนนั้นก็เรียกว่าเยอะ เพราะเป็นครั้งแรกที่มีจำนวนนิสิตหญิงเกิน ๓๐ คน เป็นรุ่นแรกที่เปลี่ยนระบบการศึกษาจาก มัธยมศึกษาปีที่ ๑-๕ (หรือ ม.ศ. ๑ - ม.ศ. ๕) มาเป็นมัธยม ๑-๖ (ม. ๑ - ม. ๖) เป็นรุ่นแรกที่คณะวิศวกรรมศาสตร์เปลี่ยนวิธีการเลือกภาค โดยให้นิสิตเรียนปี ๑ ร่วมกันก่อน ๑ ปี จากนั้นจึงเอาคะแนนเรียนมาใช้ในการจัดอันดับเลือกภาค ช่วงที่เรียนอยู่นั้น กว่าจะเสร็จสิ้นงานรับน้องก็หลังงานรับปริญญา ที่จัดขึ้นเป็นประจำประมาณช่วงสัปดาห์ที่สองของเดือนกรกฎาคม เสร็จสิ้นงานรับน้องได้สัปดาห์เดียวก็มีการสอบกลางภาค (สมัยนั้นงานรับน้องยังกินเหล้ากันหนัก) ผลสอบกลางภาคออกมารุ่นผมคะแนนระเนระนาดเป็นแถว จำได้ว่าประกาศผลสอบเทอมแรก เกรดเฉลี่ยต่ำกว่า ๒.๐๐ กันกว่าครึ่งชั้นปี
  

เรียนจบภายใน ๔ ปีกันประมาณ ๓๐๐ คนได้ (เสียชีวิตระหว่างการศึกษา ๑ คน) จำได้ว่ามีผู้ได้เกียรตินิยมอันดับหนึ่งจำนวน ๗ คน โดยคนที่ได้คะแนนสูงสุดเป็นนิสิตหญิง ได้เกียรตินิยมอันดับสองราว ๒๐ คนเศษ

ถ้าเอกสารราชการเป็นการบันทึกข้อมูลและสถิติ เกียร์ยิ้มก็คงเป็นเอกสารที่บันทึกอารมณ์และความรู้สึกและความรู้สึกของผู้คนในช่วงขณะเวลานั้น ๆ

เกียร์ยิ้มฉบับต้อนรับปีการศึกษา ๒๕๒๗ คลี่ออกมาก็มีหน้าตาอย่างนี้ อันนี้ใช้การถ่ายรูปเป็นรูปสีก็เลยเห็นสีกระดาษที่มันเหลืองกรอบแล้ว ส่วนรูปที่เป็นภาพแต่ละส่วนนั้นใช้การสแกนเอา บันทึกภาพเป็น grey scale สีมันก็เลยแตกต่างไปหน่อย

อีกด้านหนึ่งของเกียร์ยิ้มฉบับต้อนรับปีการศึกษา ๒๕๒๗

รูปนี้เข้าหอประชุม ยังแต่งชุดนักเรียนกันอยู่เลย เห็นได้ชัดจากนักเรียนหญิงที่นั่งแถวหน้า ยังใส่รองเท้านักเรียนกันอยู่เลย

สมัยนั้นชุมนุมวิชาการอยู่บนชั้นสองของตึกกิจกรรม ที่เป็นตึกที่ทำการสมาคมนิสิตเก่าในปัจจุบัน ในส่วนของห้องประชุมใหญ่บนชั้นสอง ส่วนชั้นล่างของตึกห้องด้านหันออกลานเกียร์ (ปัจจุบัน) คือห้องพักนิสิตหญิง ก่อนถูกเปลี่ยนไปเป็นร้านกาแฟและห้องรับประทานอาหารติดแอร์ ก่อนที่จะมีการรื้อโรงอาหารเก่าทิ้งและสร้างใหม่

หยุดเรียนหน้าร้อน MO Memoir 2557 Apr 26 Sat

เย็นวันวานได้มีโอกาสไปนั่งฟังการแนะนำให้รู้จักโรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งของประเทศญี่ปุ่น คือโรงเรียน Fukuoka Jo Gakuin, Junior & Senior High School ซึ่งเป็นโรงเรียนหญิงล้วน เห็นว่ามีอยู่ประเด็นหนึ่งที่น่าสนใจคือตารางเวลาเรียนในแต่ละปีการศึกษาของเขานั้นมีทั้งส่วนที่คล้ายคลึงและที่แตกต่างไปจากของประเทศทางยุโรปและสหรัฐอเมริกา และประเทศที่เคยอยู่ภายใต้การปกครองของประเทศทางยุโรปและสหรัฐอเมริกา
  

ในส่วนที่แตกต่างก็คือปีการศึกษาของประเทศญี่ปุ่นนั้นเริ่มต้นในเดือนเมษายน จากนั้นก็จะเรียนไปเรื่อย ๆ จนสิ้นสุดครึ่งแรกประมาณเดือนกรกฎาคม ซึ่งเป็นช่วงเวลาเข้าสู่ฤดูร้อนของประเทศในซีกโลกเหนือตอนบน (ประเทศไทยอยู่ในซีกโลกเหนือเช่นกัน แต่อยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตร ฤดูร้อนของเราก็เลยมาเยือนในเดือนมีนาคม-เมษายน) ก็จะมีการหยุดพักร้อนยาวประมาณสองเดือน แล้วค่อยกลับมาเรียนใหม่อีกครั้ง จนสิ้นสุดปีการศึกษาประมาณสิ้นเดือนกุมภาพันธ์ ก็จะพักกันประมาณ ๑ เดือนก่อนจะเริ่มปีการศึกษาใหม่ (รูปที่ ๑)
  

แต่ส่วนที่เขาเหมือนกับประเทศทางยุโรปและสหรัฐอเมริกาคือ เขาหยุดเรียนกันในช่วง "หน้าร้อน"

ผมลองค้นดูปฏิทินการศึกษาของมหาวิทยาลัยดูบ้าง ที่ยกตัวอย่างมาก็เป็นของ Tokyo Institute of Technology (รูปที่ ๒) และ University of Tsukuba (รูปที่ ๓) ก็พบว่าการจัดการศึกษาในแต่ละปีการศึกษานั้นเขาก็สัมพันธ์กับปีการศึกษาของโรงเรียนและ "ฤดูกาล" ของประเทศเขา คือหยุดเรียนกันในช่วง "หน้าร้อน"
 

รูปที่ ๑ กำหนดการเรียนปีการศึกษา 2014 ของโรงเรียน Fukuoka Jo Gakuin, Junior & Senior High School ประเทศญี่ปุ่น หน้าเว็บของโรงเรียนดูได้ที่ http://www.fukujo.ac.jp/js/
  

รูปที่ ๒ ปฏิทินการศึกษาของ Tokyo Institute of Technology ภาคการศึกษาแรกจะเสร็จสิ้นการสอบประมาณสิ้นเดือนกรกฎาคม-ต้นเดือนสิงหาคม จากนั้นจึงหยุดเรียนฤดูร้อน ก่อนกลับมาเรียนใหม่ในเดือนตุลาคม (จาก http://www.titech.ac.jp/english/enrolled/life/schedules/2014.html)

แม้ว่าในปีที่แล้วบางมหาวิทยาลัยของญี่ปุ่นเช่น University of Tokyo มีการพิจารณาการเปลี่ยนแปลงปฏิทินการศึกษา แต่ก็เป็นการพิจารณาการเปลี่ยนแปลงเพื่อเปลี่ยนเวลาเริ่มต้นปีการศึกษาจาก "ก่อนฤดูร้อน" มาเป็น "หลังฤดูร้อน" ไม่ได้เป็นการเปลี่ยนแปลงเพื่อ "เรียนในฤดูร้อน"
  

ที่ผ่านมานั้นได้เห็นหลายโรงเรียนมีการเปลี่ยนชื่อโดยไปใช้ชื่อโรงเรียนต่าง ๆ ที่มีชื่อเสียง แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าพอเปลี่ยนชื่อแล้วโรงเรียนจะมีการพัฒนาขึ้น ปฏิทินการศึกษาก็เช่นกัน การเปลี่ยนไปใช้ตารางเดียวกับประเทศที่คิดว่าเขาพัฒนามากกว่า แต่ถ้ามันไม่รองรับกับสภาพแวดล้อมและบริบทของสังคม มันก็คงไม่ได้ทำให้คุณภาพการศึกษาดีขึ้นหรอก
  

รูปที่ ๓ ปฏิทินการศึกษาของ University of Tsukuba ภาคการศึกษาแรกจะเสร็จสิ้นการสอบประมาณสิ้นเดือนกรกฎาคม-ต้นเดือนสิงหาคม จากนั้นจึงหยุดเรียนฤดูร้อน ก่อนกลับมาเรียนใหม่ในเดือนตุลาคม

(จาก http://www.tsukuba.ac.jp/english/campuslife/calendar.html)

พีคเหมือนกันก็แปลว่ามีหมู่ฟังก์ชันเหมือนกัน MO Memoir : Thursday 24 April 2557

บ่ายวันวานระหว่างนั่งอ่านวิทยานิพนธ์ก็มีสาวน้อยที่ทำแลปอยู่อีกภาควิชาหนึ่งในตึกข้าง ๆ แวะเข้ามาถามปัญหาเกี่ยวกับการทดลอง ก็มีอยู่หลายเรื่องด้วยกัน แต่เรื่องหนึ่งที่คิดว่าน่าสนใจที่ควรจะนำมาพิจารณากันก็คือการแปลผล FT-IR ซึ่งผมก็ได้ให้ความเห็นตามที่นำมาเป็นหัวข้อเรื่องของ Memoir ฉบับนี้คือ "พีคเหมือนกันก็แปลว่ามีหมู่ฟังก์ชันเหมือนกัน"

รูปที่ ๑ (บน) โครงสร้างของ Syndiotactic polypropylene (ล่าง) Atactic polypropylene

รูปที่ ๒ IR spectra ของ (บน) Syndiotactic polypropylene (ล่าง) Atactic polypropylene

  

อันที่จริงเรื่องการแปลผลการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดนี้ เคยกล่าวเอาไว้ครั้งหนึ่งนานแล้วในMemoir ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๘ วันศุกร์ที่ ๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๑ เรื่อง "IRspectrum interpretation" และขอแนะนำให้ผู้ที่ยังไม่มีพื้นฐานด้านนี้อ่านบทความฉบับดังกล่าวประกอบด้วย
  

สิ่งแรกที่ควรต้องพึงระลึกในการอ่านผลการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดคือ การดูดกลืนรังสีอินฟราเรดขึ้นอยู่กับการสั่นของ "พันธะระหว่างอะตอม" หรือ "พันธะระหว่างกลุ่มอะตอม" ดังนั้นสารใดก็ตามแม้ว่าเป็นสารคนละตัวกัน แต่ถ้ามีพันธะระหว่างอะตอมหรือกลุ่มอะตอมที่เหมือนกัน หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือมีหมู่ฟังก์ชันที่เหมือนกัน ก็จะให้รูปแบบการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดที่เหมือนกันหรือใกล้เคียงกันมาก

รูปที่ ๓ ปฏิกิริยาการควบแน่นของ (บน) 6-Aminohexanoic acid (ล่าง) Adipic acid กับ Hexamethylenediamine

รูปที่ ๔ IR spectra ของ (บน) Polyamide-6,6 หรือ Nylon-6,6 (ล่าง) Polyamide-6 หรือ Nylon-6
  

เรื่องมันเริ่มจากเขาเล่าให้ผมฟังว่า มีคนนำเอาไคโตซาน (Chitosan) ไปผ่านกระบวนการอย่างหนึ่ง แล้วนำไปวิเคราะห์ด้วยเทคนิค FT-IR และทดสอบคุณสมบัติในการดูดซับน้ำ ปรากฏว่าผล FT-IR ที่ได้นั้นมีลักษณะพีคปรากฏเหมือนกัน เขาก็เลยสรุปว่าตัวอย่างต่าง ๆ ที่นำไปผ่านกระบวนการดังกล่าวนั้นเหมือนกับตัวอย่างก่อนนำเข้ากระบวนการ

แต่ผลการวัดการดูดซับน้ำแสดงให้เห็นว่า เมื่อผ่านกระบวนการดังกล่าวแล้ว ไคโตซานที่ได้นั้นดูดซับน้ำได้ "มากขึ้น"

ผลการวัดการดูดซับน้ำแสดงให้เห็นว่าเมื่อนำไคโตซานไปผ่านกระบวนการ ไคโตซานที่ได้มีการ "เปลี่ยนแปลง" เกิดขึ้น ทำให้มีคุณลักษณะหนึ่งแตกต่างไปจากเดิมคือการดูดซับน้ำ สิ่งที่ผมได้อธิบายให้เขาฟังก็คือก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนว่า FT-IR นั้นเราวัดการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดของพันธะระหว่างอะตอมหรือหมู่ฟังก์ชัน ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ที่ทำให้พันธะบางพันธะหรือหมู่ฟังก์ชันบางหมู่หายไป ก็จะทำให้เห็นพีคการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดของพันธะและหมู่ฟังก์ชันนั้นลดลงหรือหมายไป และการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ที่ทำให้เกิดพันธะบางพันธะหรือหมู่ฟังก์ชันบางหมู่เกิดขึ้นมาใหม่นอกเหนือไปจากที่มีอยู่เดิม ก็จะทำให้เห็นพีคการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดของพันธะหรือหมู่ฟังก์ชันนั้นเพิ่มเติมขึ้นมา (แต่ต้องไม่ซ้อนกับพีคที่มีอยู่เดิมนะ)
  

อีกประการคือความสามารถในการดูดซับน้ำขึ้นอยู่กับความมีขั้วของโมเลกุล (หรือของพื้นผิว) และปริมาตรรูพรุนของวัสดุที่ใช้ดูดซับนั้น ในกรณีของไคโตซานของเขานั้นผมคิดว่ากระบวนการนั้นคงไปทำให้โมเลกุลของไคโตซานเกิดการแตกตัวในบางตำแหน่ง แต่หมู่ฟังก์ชันที่เกิดขึ้นมาใหม่ตรงตำแหน่งพันธะที่มีการแตกตัวนั้นน่าจะเป็นหมู่ที่เหมือนกับที่มีอยู่แล้วในโมเลกุลของไคโตซาน (คือ -OH และ NH₂) ซึ่งถ้าเป็นแบบนี้มันก็จะใช้เป็นสมมุติฐานหนึ่งที่จะอธิบายผลการทดลองที่เขาเล่าให้ฟังได้
  

จากประสบการณ์ของตัวเองนั้น การวัด "ปริมาณ" โดยใช้การวัดการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดกับตัวอย่างที่เป็นของแข็งนั้นมันทำได้ก็จริง แต่ก็ต้องระวังมากในการเตรียมตัวอย่าง โดยเฉพาะการเตรียมที่ใช้การผสมกับ KBr ก่อนอัดเป็นแผ่น เพราะต้องควบคุมสัดส่วนการผสมและความเป็นเนื้อเดียวกันของแผ่นตัวอย่างที่เตรียมได้ให้เหมือนกันหมดทุกตัวอย่าง ด้วยเหตุในกรณีเช่นนี้จึงมักจะทำไปเพื่อการเปรียบเทียบเชิงคุณภาพมากกว่า

บังเอิญว่ายังมีโปรแกรมฐานข้อมูลพีค IR การดูดกลืนสารต่าง ๆ อยู่ในคอมพิวเตอร์เก่า ๆ เครื่องหนึ่ง (โปรแกรมฐานข้อมูลนี้มันมากับเครื่องคอมพิวเตอร์ใช้ CPU รุ่น 80386 ความเร็ว 16 MHz ทำงานบน Windows 3.1) ก็เลยนำเอาตัวอย่างสารสองตัวที่แตกต่างกัน แต่มีพีคการดูดกลืน IR ใกล้เคียงกันมาก เว้นแต่บริเวณพีคเล็ก ๆ บางตำแหน่งเท่านั้น มาให้ดูกันสองคู่ คือกรณีของพอลิโพรพิลีน และไนลอน

รูปที่ ๑ แสดงโครงสร้างโมเลกุลของพอลิโพรพิลีน คุณสมบัติของพอลิโพรพิลีนที่ได้นั้นขึ้นอยู่กับตำแหน่งหมู่เมทิล (methyl -CH₃) ว่าหันไปทางทิศไหนของสายโซ่พอลิเมอร์ ถ้าเป็นแบบ Isotactic หมู่ -CH₃ จะหันไปในทิศทางเดียวกันหมด ถ้าเป็นแบบ Syndiotactic หมู่ -CH₃ จะหันไปในทิศทางตรงข้ามกันแบบสลับไปมาอย่างเป็นระเบียบ และถ้าเป็นแบบ Atactic ทิศทางการหันของหมู่ -CH₃ จะเอาแน่เอานอนไม่ได้ และด้วยทิศทางการหันของหมู่ -CH₃ เช่นนี้ส่งผลให้พอลิโพรพิลีน มีคุณสมบัติที่แตกต่างกันมาก โดยแบบ Isotactic จะมีความเป็นผลึกมากที่สุด ในขณะที่แบบ Atactic นั้นมีโครงสร้างที่เป็นอสัณฐาน (amorphous) คล้ายยางซะมากกว่า
  

ถ้ายังดูไม่ออกว่าทิศทางการหันของหมู่ -CH₃ นั้นมันแตกต่างกันอย่างไร แนะนำให้ไปทำความเข้าใจเรื่อง Chiral isomer ก่อน เรื่องนี้เคยเขียนเอาไว้แล้วเหมือนกันใน Memoir ปีที่ ๔ ฉบับที่ ๔๒๙ วันเสาร์ที่ ๓๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ เรื่อง "ปฏิกิริยาDehydroxylation"
  

แต่ไม่ว่าหมู่ -CH₃ จะเรียงตัวแบบใด หมู่ฟังก์ชันของพอลิโพรพิลีนแต่ละชนิดก็ยังคงเหมือนกันคือประกอบด้วยหมู่เมทิล (methyl -CH₃) หมู่เมทิลีน (methylene -CH₂) และตำแหน่งของ tertiary carbon (C อะตอมตัวที่มีหมู่เมทิลมาเกาะ มันจะมีอะตอม H เกาะอยู่เพียงอะตอมเดียว อีก 3 แขนเกาะอยู่กับอะตอมคาร์บอนตัวอื่น) ดังนั้นถ้านำไปวัดการดูดกลืนรังสีอินฟราเรด ก็จะเห็นว่าพอลิเมอร์ทั้งสองชนิดมีการดูดกลืนรังสีไม่ว่าจะเป็นตำแหน่งหรือความเข้มของการดูดกลืนนั้น เหมือนกันมาก (รูปที่ ๒) ยกเว้นช่วงพีคเล็ก ๆ บริเวณ 1000-1100 cm^-1 เท่านั้นเอง (ช่วงบริเวณนี้เรียกว่า "Finger print region")

ตัวอย่างที่สองที่นำมาให้ดูเป็นกรณีของ polyamide สองตัวคือ polyamide-6 หรือ Nylon-6 และ polyaminde-6,6 หรือ Nylon-6,6 พอลิเอไมด์นี้ได้จากปฏิกิริยาการควบแน่นระหว่างหมู่คาร์บอกซิล (carboxyl -COOH) กับหมู่อะมิโน (amino -NH₂) สารตั้งต้นของ Nylon-6 คือ 6-Amino hexanoic acid ที่มีจำนวนอะตอม C 6 อะตอม (เป็นที่มาของเลข 6 ในชื่อ) สารตัวนี้มีหมู่ -NH₂ ที่ปลายโซ่ข้างหนึ่งและหมู่ -COOH ที่ปลายโซ่อีกข้างหนึ่ง ทำให้โมเลกุลของตัวมันเองสามารถต่อรวมกันเป็นสายโซ่ยาวได้ (รูปที่ ๓ บน) โดยจะมีการคายโมเลกุลน้ำออกมาในระหว่างการต่อโมเลุล (แต่ในอุตสาหกรรมจะใช้ caprolactam เป็นสารตั้งต้น โดยทำให้วง caprolactam แตกออกและเชื่อมต่อเข้าดัวยกัน การใช้ caprolactum เป็นสารตั้งต้นจะทำให้ไม่มีการคายน้ำออกมาระหว่างการต่อโมเลกุล)
  

ส่วน Nylon-6,6 นั้นได้จากปฏิกิริยาการควบแน่นระหว่างโมเลกุล Adipic acid กับ Hexamethylenediamine โดยมีการคายโมเลกุลน้ำออกมา (รูปที่ ๓ ล่าง) ในรูปที่ ๓ นั้นผมแสดงแค่การเชื่อมต่อกันระหว่างสองโมเลกุล จะเห็นว่าผลิตภัณฑ์ที่ได้จากการควบแน่นของโมเลกุล 6-Amino hexanoic acid ที่นำไปสู่การเกิดเป็น Nylon-6 และการควบแน่นของโมเลกุล Adipic acid กับ Hexamethylenediamine ที่นำไปสู่การเกิดเป็น Nylon-6,6 นั้นมีโครงสร้างโมเลกุลที่ไม่เหมือนกัน แต่มีหมู่ฟังก์ชันที่เหมือนกันและมีจำนวนเท่ากัน (มีหมู่ -COOH, -NH₂, -CH₂-, -CO-NH-) ทำให้สัญญาณการดูดกลืนรังสีอินฟราเรดของ Nylon-6 และ Nylon-6,6 นั้นคล้ายคลึงกันมาก มีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยในบริเวณเลขคลื่น 900-1200 cm^-1 ซึ่งเป็นบริเวณของ Finger print region
  

หวังว่าสองตัวอย่างที่ยกมาให้เห็นนี้คงทำให้ตระหนักถึงความจำเป็นที่เราต้องเข้าใจว่าเครื่องมือวัดที่เราใช้นั้น โดยพื้นฐานแล้วมันวัดอะไร และจากข้อมูลที่ได้มานั้นมันควรแปลผลออกมาได้แค่ไหน ไม่ใช่แปลเกินเลยจากสิ่งที่มันวัดได้จริง

ท้ายสุดนี้ก็ขอแสดงความยินดีกับสมาชิกของกลุ่มอีก ๒ คนที่เหลือที่ผ่านการสอบปกป้องวิทยานิพนธ์ในช่วงเช้าของวันนี้ไปได้ด้วยดี หวังว่าจะรีบดำเนินการแก้ไขตามที่กรรมการให้ความเห็นไว้เพื่อจะได้ปิดงานอย่างสมบูรณ์ได้สักที