อย่าไว้ใจแม่แรง MO Memoir : Monday 1 October 2555

ถ้าคิดเป็นระยะทางแล้วในแต่ละปีดูเหมือนผมจะขับรถบนทางหลวงระหว่างจังหวัดมากกว่าขับรถในตัวเมือง และถ้าคิดเป็นชั่วโมงก็ดูเหมือนว่าชั่วโมงการขับรถตอนกลางคืนจะพอ ๆ กันกับชั่วโมงการขับรถตอนกลางวัน

ผมไม่รู้ว่าเดี๋ยวนี้เขาเรียนขับรถกันอย่างไร สมัยตอนผมหัดขับรถนั้น พออายุถึงเกณฑ์ทางบ้านก็ส่งให้ไปเรียนหัดขับรถ โดยไปเรียนที่โรงเรียนสอนขับรถหน้าปากซอยเพราะที่บ้านไม่มีรถยนต์ใช้และไม่มีใครขับรถเป็น เรียกว่าขับเป็นก่อนจะมีรถขับเสียอีก

การสอนขับรถในสมัยนั้นก็ไม่สอนเฉพาะเทคนิคการขับหรือกฎจราจรเพื่อทำข้อสอบ แต่ยังมีการสอนเกี่ยวกับการซ่อมบำรุงฉุกเฉินในกรณีที่รถมีปัญหาที่เราพอจะแก้ไขเองได้ และเรื่องหนึ่งที่สอนกันคือการเปลี่ยนยาง

ในเส้นทางที่ขับเป็นประจำ จากการสังเกตปัญหาส่วนใหญ่ที่ทำให้รถจอดข้างทางต้องคือปัญหาเรื่องยางแบนและยางระเบิด ปัญหาเรื่องยางระเบิดเห็นเป็นประจำกับรถบรรทุกขนาดใหญ่ที่ตีข้างกระบะท้ายสูง จะได้บรรทุกของได้เยอะ ๆ อีกพวกก็รถปิ๊คอัพซึ่งพวกนี้มีทั้งยางแบนและเพลาหัก (บรรทุกของหนักเกินกำลังไปเป็นเท่าตัว) ส่วนรถเก๋งนั้นจะเป็นเรื่องยางแบนเป็นหลัก

เรื่องการเปลี่ยนยางรถเก๋งนี้แต่ก่อนจะเห็นคนขับ (หรือผู้ที่ร่วมเดินทาง) เป็นผู้ลงมือทำกันเอง แต่เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยจะเห็นกันเท่าไรแล้ว คงเป็นเพราะว่าไม่ค่อยจะได้ทำกันเอง เพราะเรียกใช้บริการต่าง ๆ ที่มีผู้บริการให้ถึงที่ หรือไม่ก็ไปมีปัญหาอยู่บนทางด่วนซึ่งไม่ค่อยจะมีที่ว่างที่ปลอดภัยให้ทำการเปลี่ยนยางด้วยตนเอง (ขนาดเข้าชิดขอบทางด้านซ้ายแล้วก็ยังมีพวกวิ่งแซงโดยใช้ขอบทางด้านซ้ายทางอีก) ต้องเรียกรถเจ้าหน้าที่มาจอดปิดท้ายก่อน จะปลอดภัยมากกว่า

ในการเปลี่ยนยางนั้นจะเริ่มจากการดึงเบรคมือให้รถอยู่กับที่เสียก่อน ไม่ให้เกิดการเคลื่อนตัวในระหว่างที่หมุนประแจเพื่อคลายนอตที่ยึดล้อ (เพียงแค่คลายให้หลวมแต่ยังไม่ถอดออก) ก่อนที่จะยกรถด้วยแม่แรงนั้นก็จะนำเอายางอะไหล่มารองไว้ใต้ท้องรถใกล้ตำแหน่งที่จะยก (ตามรูปข้างล่าง) โดยกะให้แนวกลางล้ออยู่ตรงแนวรับน้ำหนักของแม่แรง

เหตุผลที่เขาบอกให้ทำอย่างนั้นก็เพราะว่าเขาไม่ให้ไว้ใจแม่แรง เพราะแม่แรงติดรถนั้นเป็นเพียงแม่แรงขนาดเล็ก ฐานที่วางกับพื้นนั้นก็ไม่ได้มีขนาดกว้างอะไร อาจล้มเอียงได้ง่ายโดยเฉพาะเวลาวางบนพื้นที่ไม่ราบเรียบหรือไม่แน่น (เช่นถนนลูกรัง) หรือจับไม่ถูกกับตำแหน่งยกรถที่ถูกต้อง ดังนั้นถ้าเกิดปัญหาใด ๆ ทำให้แม่แรงไม่สามารถรับน้ำหนักรถได้ การวางยางอะไหล่ที่ตำแหน่งดังกล่าวจะช่วยป้องกันไม่ให้รถตกกระแทกพื้น และถ้ามีคนอยู่ใต้ท้องรถก็จะได้ไม่โดนรถทับ

เมื่อยกรถขึ้นแล้วก็จะทำการถอดเอานอตล้อที่คลายเอาไว้ออกจนหมด จากนั้นจึงนำเอาล้อเดิมออก เอาล้อที่ถอดออกไปวางใต้ท้องรถแทนล้ออะไหล่ แล้วเอาล้ออะไหล่ใส่เข้าไปแทนล้อที่ถอดออกมา ขันนอตกลับเข้าไปจนตึงมือ จากนั้นจึงลดแม่แรงลงให้ล้อสัมผัสพื้นถนน แล้วค่อยขันนอตล้อให้แน่น

ที่เล่ามาเป็นเรื่องที่ได้เรียนมาจากช่างรุ่นก่อน ๆ ที่เขาบอกเล่าเอาไว้