สาเหตุที่มีออกซิเจนค้างอยู่ในระบบ (การทำวิทยานิพนธ์ภาคปฏิบัติ ตอนที่ ๖๕) MO Memoir : Saturday 23 August 2557

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาสาวสวยหน้าใหม่ของสามแยก SCR ถามผมว่าทำไมไล่ออกซิเจนออกจากระบบท่อตั้งนานแล้วมันยังไม่หมดไปจากระบบสักที คือเขาเห็นจากโครมาโทแกรมที่ส่งมาให้ผมดูในรูปที่ ๑ ข้างล่าง

รูปที่ ๑ โครมาโทแกรมจาก GC-2014 ในส่วนของ ECD แสดงพีคออกซิเจนที่ยังคงหลงเหลืออยู่ และพีค NO 120 ppm

ในการทดลองของเขานั้นจะศึกษาว่าออกซิเจนมีผลอย่างไรหรือไม่ในการทำปฏิกิริยา โดยเดิมนั้นการทำปฏิกิริยาจะมีการใช้ออกซิเจนอยู่ 15% แต่ในคราวนี้จะตัดออกซิเจนออกจากระบบ สิ่งที่ผมบอกให้เขาทำคือให้ใช้ไนโตรเจนไล่แก๊สที่ค้างอยู่ในระบบท่อออกซิเจนออกด้วย และบริเวณที่เป็นข้อต่อสามทาง (ถ้ามี) ก็ให้คลายข้อต่อเพื่อให้ไนโตรเจนไล่ออกซิเจนออกทางข้อต่อที่คลายเอาไว้นั้น (รูปที่ ๒) จะทำให้กำจัดออกซิเจนออกจากระบบได้เร็วขึ้น
  

แต่หลังจากที่เขาทำการไล่แก๊สออกไปแล้วก็พบว่ายังมีออกซิเจนในปริมาณน้อยมากหลงเหลืออยู่ในระบบ และไม่มีแนวโน้มว่าจะหายไป
  

ตอนแรกที่เขาโทรมาปรึกษาผมนั้นเขาคิดว่ามันมีอากาศรั่วเข้าไป แต่ผมบอกว่าความดันในระบบท่อมันสูงกว่า ดังนั้นถ้ามีรอยรั่วก็ควรจะเป็นการรั่วออกเสียมากกว่า ผมก็เลยถามเขากลับไปว่าใช้แก๊สในโตรเจนความบริสุทธิ์เท่าใดในการทำปฏิกิริยา 99.99% (หรือที่เรียกว่า 9 สี่ตัว) หรือ 99.999% (หรือที่เรียกว่า 9 ห้าตัว) ผมก็บอกเขาว่าออกซิเจนที่เห็นคงเป็นออกซิเจนที่อยู่ในแก๊สไนโตรเจนที่ใช้ เพราะ Electron Capture Detector (ECD) ที่เราใช้นั้น มันตรวจวัดออกซิเจนที่ระดับความเข้มข้นเป็น ppm ได้สบาย

รูปที่ ๒ บริเวณจุดร่วมเป็นบริเวณที่มีแก๊สเก่าค้างอยู่ได้ ถ้าไม่ไล่แก๊สที่ค้างอยู่ในท่อด้านขวาออก แก๊ส

ดังกล่าวจะค่อย ๆ แพร่ออกมาปนเปื้อน จะใช้เวลานานกว่าจะหมดไป ถ้าจะให้ดีควรไล่แก๊สออกด้วยการคลายข้อต่อ

รูปที่ ๓ ใบรับรองคุณภาพแก๊สสำหรับ N₂ 99.999% (หรือที่เรียกว่า 9 ห้าตัว) ยังคงมีออกซิเจนเหลืออยู่ไม่เกิน 2 ppm (1% เท่ากับ 10000 ppm)

  

ในรับรองคุณภาพ (รูปที่ ๓) ที่มาพร้อมกับแก๊ส N₂ 99.999% ที่ใช้นั้น ก็ไม่ได้บอกว่าไม่มีออกซิเจน บอกแต่เพียงว่าไม่เกิน 2 ppm ในกรณีนี้ถ้าต้องการกำจัดออกซิเจนให้เหลือศูนย์จริง ก็คงต้องเปลี่ยนไปใช้ Ar หรือ He แทน แต่สำหรับระบบที่สาวสวยหน้าใหม่ของสามแยก SCR ทำการทดลองนั้นคิดว่ายังไม่จำเป็นต้องทำถึงขั้นนั้น เอาไว้ถ้าพบว่ามันมีปัญหาก็ค่อยว่ากันใหม่

อันที่จริงสาวสวยหน้าใหม่ของสามแยก SCR เขาขอใช้นามแฝงในบทความเรื่องนี้ว่า "สาวสวยที่สุดในโลก" แต่ผมเกรงว่าจะทำให้สาว ๆ จำนวนไม่น้อยที่เป็นแฟนของ blog นี้ที่เชื่อมั่นว่าตัวเองสวยกว่าสาวเจ้าของเรื่องรายนี้ (ซึ่งเป็นความเห็นที่ตรงกับของผม) เกิดความไม่พอใจ ผมก็เลยตัดสินใจไม่ทำตามที่สาวสวยหน้าใหม่ของสามแยก SCR ร้องขอ แต่ที่ยังใช้คำว่า "สาวสวย" ได้ก็เพราะ เขาเป็นผู้หญิงคนเดียวที่ทำแลปอยู่ที่สามแยกนั้น 