แนวทางหัวข้อการทำวิทยานิพนธ์นิสิตรหัส ๕๒ (ตอนที่ ๓๖) MO Memoir : Monday 26 September 2554

ในที่สุดการสอบปกป้องวิทยานิพนธ์เช้าวันนี้ก็ผ่านไปด้วยดี ก็ขอแสดงความยินดีกับทั้งสองคน (สาวน้อยร้อยห้าสิบเซนต์และสาวน้อยผมยาวจากชายแดนใต้) ที่ผ่านการสอบไปได้อย่างไม่ยากเย็นอะไร ดังนั้นบันทึกฉบับนี้ก็จะเป็นฉบับปิดท้ายบันทึกเรื่อง "แนวทางหัวข้อการทำวิทยานิพนธ์นิสิตรหัส ๕๒ (ตอนที่ ...)" ส่วนทั้งสองคนที่สอบจบไปนั้นผมก็จะยังคงส่ง memoir ให้ไปจนกว่าจะถึงวันรับปริญญา แต่ถ้าต้องการให้งดส่งก่อนหน้านั้นก็บอกมาได้เลยนะ ไม่ต้องเกรงใจ

ครั้งนี้เป็นครั้งที่สามที่ผมมีนิสิตสอบจบในเทอมแรก ครั้งแรกเป็นเมื่อปี ๒๕๓๙ ซึ่งเป็นนิสิตที่รุ่นแรกของผมที่จบสองปีครึ่ง ครั้งที่สองเป็นนิสิตปริญาเอก (ที่มีเพียงคนเดียวและคงมีเพียงคนเดียว) ส่วนครั้งนี้เป็นกรณีที่เข้าเรียนเทอมปลายก็เลยต้องมาจบสองปีในเทอมต้น สาเหตุที่ครั้งนั้นมีการรับเข้าเทอมปลายก็เพราะที่รับไว้ในเทอมแรกเหลือมาเรียนเพียงคนเดียว (คือสาวน้อยหน้าใสจากบางละมุง)

รายละเอียดสิ่งที่ต้องแก้ไขได้เขียนไว้ในวิทยานิพนธ์ที่ส่งกลับคืนไปให้แล้ว หวังว่าคงจะแก้ไขเสร็จทันภายในศุกร์หน้า (๗ ตุลาคม) เพราะสัปดาห์ถัดไปพวกผมจะไปสัมมนาต่างจังหวัดกันหมด

ในการสอบครั้งนี้เราได้บทเรียนบางบทเรียนที่รุ่นถัดไปควรต้องนำไปพิจารณา ซึ่งผมขอสรุปสั้น ๆ ดังนี้

๑. กรณีของสาวน้อยผมยาวจากชายแดนใต้

ในกรณีของสาวน้อยผมยาวจากชายแดนใต้นั้น อันที่จริงได้มีการทำการทดลองซ้ำบางการทดลองเพื่อตรวจดูว่าผลการทดลองนั้นเชื่อถือได้หรือไม่ แต่ไม่ได้ทำการทดลองซ้ำทุกอัน แต่กลับไปตอบกรรมการในตอนแรกว่าไม่มีการทำการทดลองซ้ำ ซึ่งคำตอบเช่นนี้ส่งผลให้เกิดความสงสัยในเรื่องความน่าเชื่อถือของข้อมูลได้ ซึ่งถ้าบอกไปแต่ต้นว่าอันที่จริงมีการทดลองซ้ำบางผลการทดลอง (แม้ว่าตัวเลขจะไม่เหมือนกัน 100% แต่ก็ใกล้เคียงกัน) ก็จะทำให้ข้อสงสัยของกรรมการน้อยลงไปเยอะ

อีกเรื่องหนึ่งที่ต้องขอบอกว่าทำได้ดี แต่คงจะดีกว่านี้ถ้าหากว่าจะพูดช้าลงนิดหน่อย และเน้นย้ำประเด็นสำคัญที่ทำให้ผลการทดลองดูเหมือนขัดแย้งกัน คือการที่เราบอกว่าถ้าเราเพิ่มปริมาณโทลูอีนที่ละลายเข้าไปในน้ำได้ การเกิดปฏิกิริยาก็จะดีขึ้น แต่ถ้าละลายเข้าไปมากเกินไป โทลูอีนก็จะเข้าไปปกคลุมพื้นผิวตัวเร่งปฏิกิริยามากเกินไป การเกิดปฏิกิริยาก็จะแย่ลง

ส่วนเรื่องการเกิด protonated toluene นั้นผมอธิบายกับกรรมการในระหว่างการประชุมว่า การเกิด protonated toluene นั้นมักปรากฏในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับ super acid (กรดแก่มากเป็นพิเศษ) ส่วนในกรณีของเรานั้นคิดว่ามีไอออน H⁺ บางไอออนเท่านั้น (หรือเพียงส่วนน้อย) ที่สามารถเข้าทำปฏิกิริยากับ toluene กลายเป็น protonated toluene ได้ การที่เราเพิ่มความเข้มข้นของกรดในสารละลายก็เป็นการเพิ่มโอกาสที่จะเกิด protonated toluene เพิ่มมากขึ้น

๒. กรณีของสาวน้อยร้อยห้าสิบเซนต์

กรณีของสาวน้อยร้อยห้าสิบเซนต์จะเห็นว่ามีปัญหาเรื่องความคมชัดของสไลด์ เพราะใช้พี้นที่เป็นสีสว่างและใช้ตัวอักษรที่เป็นสีสว่างด้วย ทำให้อ่านตัวอักษรไม่ชัด นอกจากนี้ยังมีการใช้เส้นกราฟสีสว่างบนพื้นที่สว่าง (เช่นสีเหลืองบนพื้นสีฟ้าหรือสีขาว) ทำให้กรรมการอ่านกราฟไม่ชัดด้วย ทางที่ถูกคือถ้าเลือกพื้นเป็นสีสว่าง ก็ควรเลือกตัวอักษรหรือเส้นกราฟเป็นสีมืด ในทางกลับกันถ้าเลือกพื้นหลังเป็นสีมืด ก็ให้เลือกตัวอักษรหรือเส้นกราฟเป็นสีสว่าง

ประเด็นหนึ่งที่มีการพูดถึงแต่ไม่มีการชี้ให้เห็นชัดในการนำเสนอหรือวิทยานิพนธ์คือ การที่บอกว่าภาวะที่เราใช้ในการทำปฏิกิริยานั้นแตกต่างไปจากที่มีการวิจัยก่อนหน้านี้ โดยเฉพาะในส่วนของปริมาณออกซิเจนและไอน้ำ ดังนั้นในการแก้ไขวิทยานิพนธ์จึงควรเพิ่มรายละเอียดตรงนี้เข้าไปด้วยว่า งานที่ผ่านมาในอดีตนั้นทำการทดลองโดยมีออกซิเจนและไอน้ำเข้มข้นเท่าใด ถ้ามีสักหนึ่งร้อยเรื่องก็ให้รายละเอียดทั้งหนึ่งร้อยเรื่องเลย ไม่ต้องกังวลว่าถ้าใส่เข้าไปแล้วจะทำให้วิทยานิพนธ์มันยาวขึ้น เพราะมันเป็นการแสดงให้เห็นว่าที่เราไปตรวจสอบงานในอดีตนั้น ยังไม่มีใครเคยทำการทดลองในภาวะที่เราได้ทำ

หวังว่าในเดือนเมษายนปีหน้าเราคงได้มีโอกาสฉลองเช่นนี้กันอีก (อะไรอยู่ในแก้วเอ่ย)